خشکسالی و کم آبی، مشکلی جهانی

خشک سالی‌‌هایِ اخیرِ جهانی‌ که تا حدِ زیادی هم ساخته دستِ بشر است و اضافه بر آن خشکیدنِ دریاچه‌هایِ درونِ ایران که حقیقتاً ساخته دستِ ندانم کاریهایِ مسئولین و آزِ گروهی که به دنبالِ رسیدنِ زود به دارائیِ بیشتر بودند، هست  سبب گشتند تا میدانِ بحثِ گفتگو بزرگ گشته و بازارِ گرمی‌ نیز پیدا کنند.

عمده دشواریهایی که ما داشتیم و هنوز نیز با ثمراتش مواجه هستیم، ارزیابیِ نادرست از موقعیّت‌ها و واقیعت‌هایِ اقلیمیِ کشورمان بود. اشتباهی که نیاکانِ ما کمتر دچارش می‌گشتند.

به هر جهت، اگر نخواهیم خود را تنها با اشتباهات، ندانم کاریها و سردرگمیهایِ پیوستگیِ خود که کم هم نیستند و همیشه مقصر دانستن دیگران، مشغول نگاه داریم و به مسایل با دیدِ جهانی هم نگاهی‌ بیندازیم، متوجه خواهیم شد که افزایشِ جمعیت در جهان که بنا به برآوردهایِ جهانی‌ تا سالِ ۲۰۵۰ به مرز ۹ میلیارد نفر خواهد رسید، بسیار موردِ مطالعه خبرگان جهان میباشد و بخردان میکوشند تا راهی‌ برایِ بیرون آمدن از این مشکل بیابند.

نخستین پرسشی که در این زمینه مطرح میگردد، مسئله  چگونگی سیر کردنِ جمعیت رو به افزایش میباشد. در اینجا نیز بازار فرضیه و نظر بسیار گرم است.

البته بلافاصله در ارتباطِ با آن این پرسشِ بجا مطرح میگردد که چطور؟ با چه شرایطی؟ و به چه قیمتی؟

 اگر واقع نگر باشیم، باید بگوییم و اذعان کنیم که گرسنگی جهان را بصورتی بسیار جدی تر از آنچه فکرش را میکردیم تهدید می‌کند.

به همین سبب نیز در اوایلِ همین ماه (مای ۲۰۱۵) خبرگانی در سمپوزیومی در دانشگاهِ سن خوزهِ کالیفرنیا گرد آمدند تا این پدیده را بررسی کرده و با هم تبادلِ اندیشه کنند. آنها گفتند که این نخستین باری نیست که جهان و بشریت در برابرِ چنین پدیده مشکلی‌ قرار می‌گیرد. ۱۰۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰ سالِ پیش نیز انسانها میبایستی چنین دشواری را از میا‌‌ن برمیداشتند به خاطرِ همین نیز انقلابی‌ در زمینه کشاورزی انجام گرفت. امّا بایستی‌ نیز در نظر داشت که شرایط آنزمان با گاهِ امروز بسیار فرق میکرد.

با وجودِ این خبرگانِ این سمپوزیوم بر این رای هستند که انقلابِ کشاورزیِ دیگری ممکن میباشد، تنها به شرطی که پیش از آن انسان انقلابی‌ در ضمیرِ خود انجام داده باشد.  اینرا نیز باید به این نوشته اضافه کرد که از پنج خبره که در این سمپوزیوم حضور داشتند هیچکدامشان بر‌این رای نبودند که این خواست در نهادِ انسانِ امروزی موجود باشد.  

شواهدِ رفتاری و پنداریِ باشنده امروز چنین چیزی را نشان نمیدهد. باشنده امروزی بسیار خودخواه تر و از خود راضیتر از نیاکانِ ۱۲۰۰۰ سال پیشِ خود میباشد و همین نیز از کار بازش داشته. پژوهشگران تاکید میکنند که از نظرِ تئوریک  تغذیه ۱۰ میلیارد نفر نیز امکان پذیر است اما در عمل چنین چیزی انجام نمیگیرد.

 سالیانِ متوالیست که خشکسالی بخش‌هایِ بزرگی‌ از جهان را فرا گرفته. بخش‌هایی‌ که قأعدتا نمیبایست خشک می‌بودند ولی هستند یا شدند.

جری هتفیلد از وزارتِ کشاورزیِ آمریکا اظهار میدارد که کشاورزانِ آمریکائی تا سالِ۲۰۵۰ نبردِ بسیار سختی با اوضاعِ جوی خواهند داشت تا خود را با شرایطِ جدید مطابقت دهند اما از ۲۰۵۰ شرایط به طورِ بسیار ناگواری غیرِ قابلِ تحمل خواهد شد. جری هاتفیلد ادامه میدهد با توجه به رشدِ شتابانِ جمعیتِ جهان، ما از سالِ ۲۰۰۰ تا ۲۰۵۰ به اندازه مجموعِ موادِ غذاییِ ۵۰۰ سالِ گذشته به موادِ غذایی نیاز داریم.

فلیکس کوگان، پژوهشگرِ اداره ملی‌ اقیانوس و اوضاع جوی (noaa این یک اداره پژوهشی ملی‌ِ آمریکائی میباشد)  که کارشناسِ بر رسی نگاره‌هایِ ماهواره ای میباشد نیز اظهارِ نگرانی‌ کرده و می‌گوید بر رویِ نگاره‌هایِ ماهواره ای این سده (سده بیست و یکم، پس از زایشِ مسیح) مشخص میباشد که هشت سال از پانزده سالِ سپری شده در این سده جاری، ما با دشواری خشکسالی در سطحِ جهانی‌ روبرو بوده ایم و میزانِ برداشتِ محصولات در سطحِ جهانی‌ پس رفته.

تنها در کشورِ آمریکا میا‌‌نِ ۱۰ تا ۲۰ میلیون کودک وجود دارند که دچارِ فقرِ غذایی هستند که البته کودکانی که دچارِ تغذیه نادرست میباشند نیز جزوِ این آمار حساب شده اند.

با وجودِ همه اینها خبرگان به چند نکته اشاره کردند که میتوانند راهگشایِ این مشکلِ بشر شوند.

·        تغییرِ سبدِ غذایی، در اینجا مصرفِ کمترِ گوشت تا حدِ امکان، مدِ نظر میباشد. تولیدِ گوشت مقدارِ بسیار زیادی آب به صورتِ مستقیم و غیرِ مستقیم نیاز دارد. برایِ تولیدِ یک کیلو گوشت به طورِ میانگین به ۱۵ هزار لیتر آب نیاز میباشد. بدبختانه منحنیِ مصرفِ گوشت، جهتِ وارونه را نشان میدهد.

·        استفاده بهتر و بهینه از دستگاه‌هایِ کنترلِ هوا شناسی‌ و اوضاعِ جوی به منظورِ کنش و واکنشِ بهتر در برابرِ تغییراتِ جوی.

·        کوششِ جدی و منطقی‌ در پایین آوردنِ میزانِ گاز‌هایِ گلخانه ای. میزانِ گاز‌هایِ گلخانه ای به اندازه ای بالاست که بزودی انسان را در برابرِ حالتی‌ قرار خواهد داد که تصورش را هم نمیکرد.

·        و سرانجام نیز  بالا بردن میزان برداشت محصولات از راههای گوناگون.

بر سرِ این نکته آخر مشاجرات و اختلافِ نظر‌هایِ بسیار جدی ئوجود دارند. دراینجا مسئلهِ روی آوردن به محصولاتِ کشاورزیِ دستکاری شده ژنتیک منظور میباشد.

حقیقتاً مخالفانِ محصولاتِ دستکاری شده ژنتیک دلایل و براهینِ بسیار مطمئن و محکمی رو کرده‌اند که مصرفِ بی‌ دغدغه محصولاتِ دستکاری شدهِ ژنتیک را که عمدتاً نیز تولیدِ انبوه هستند، بیرحمانه به زیرِ علامتِ سال میبرد ولی‌ از طرفِ دیگر نیز وجودِ لابیهایِ پر قدرت و پر نفوذِ این محصولات (مانندِ شرکتِ مونسانتو)، که نفوذِ خویش را در تمامِ جهان به گونه آرام اما مطمئن گسترانده اند، نمیتوان انکار نمود.

متخصصین موادِ غذاییِ پاک ( بدونِ استفاده از موادِ دستکاری شده ژنتیک) معتقدند که نگرشِ فست فودی انسانها اگر به موادِ غذایی تغییر یابد و طبیعی تر گردد، تا میزان بسیار زیادی دیگر نیازی به محصولاتِ دستکاری شده ژنتیک نمیباشد.